بررسی تخصصی کود و بذر

۵ مطلب در بهمن ۱۴۰۲ ثبت شده است

 

جلبک دریایی  نقش به‌سزایی در افزایش رشد و عملکرد گیاه دارد و به عنوان یک تهویه کننده خاک شناخته می‌شود: جلبک‌های دریایی غنی از ترکیبی به نام آلژینات هستند و زمانی که اسید آلژینیک با یون های فلزی موجود در خاک پیوند برقرار می‌کند، ساختار کلی خاک بهبود یافته و در عین حال، هوادهی طبیعی آن را فراهم می‌سازد.
استفاده از کود جلبک دریایی می تواند فعالیت آنزیم و فعالیت میکروبی خاک را القا دهد و در نتیجه باعث بهبود کیفیت خاک شود: جامعه میکروبی جزء مهمی از اکوسیستم خاک است و به عنوان محرک اصلی سلامت و کیفیت خاک شناخته شده است. موجودات زنده خاک مسئول بسیاری از عملکردهای حیاتی اکوسیستم و فرآیندهای بیولوژیکی ضروری در خاک می‌باشند، مانند چرخه مواد مغذی، حذف سموم، تجزیه مواد آلی و تشکیل خاکدانه های خاک، علاوه بر این موارد میکروارگانیسمهای موجود در خاک نقش مهمی در تقویت رشد گیاه دارند. اگرچه پیوندهای پنهان بین جوامع میکروبی خاک و اکوسیستم خاک هنوز به خوبی درک نشده است اما اثرات متقابل بین نوع کود، تنوع و فراوانی جوامع میکروبی خاک و کیفیت گیاه مشاهده شده است.
کود جلبک دریایی از گیاهان در شرایط تنش زیستی و غیرزیستی محافظت می‌کند و مقاومت گیاه را در برابر آفات و بیماری‌ها افزایش می‌دهد.
کود جلبک دریایی سرشار از ریزمغذی ها از جمله فسفر، کلسیم، منیزیم، پتاسیم و هورمون‌های رشد (مانند اکسین ها و سیتوکینین ها) است لذا در تحریک جوانه‌زنی، افزایش سبزینگی و فتوسنتز، ایجاد گل، افزایش باروری گیاه، افزایش خاصیت انبار داری محصول و افزایش اندازه و کیفیت محصول نقش چشم گیری دارد. 

 

 

کود نیترات سال ها است که به عنوان یکی از کارآمدترین و مطمئن ترین منابع نیتروژن توسط کشاورزان استفاده می شود. کودهای مبتنی بر نیترات، نظیر نیترات آمونیوم، نیترات کلسیم و ... مواد مغذی خالصی هستند که الزامات زراعی و زیست محیطی کشاورزی مدرن را به خوبی برآورده می کنند. این ترکیبات در کنار دقت، کارایی و قابلیت اطمینان، تاثیر زیست محیطی کمتری نیز در مقایسه با کودهای مبتنی بر اوره دارند. بنابراین کودهای نیترات، انتخاب اول کشاورزانی هستند که به عملکرد مطمئن و حفاظت از محیط زیست اهمیت می دهند. 

کود نیترات چیست؟
نیتروژن عنصری حیاتی برای زندگی گیاهان است که رشد ریشه، فتوسنتز و همچنین جذب سایر مواد مغذی را تحریک می نماید. با این حال مولکول های نیتروژن موجود در جو غیر فعال هستند و به راحتی توسط گیاهان جذب نمی شوند، در نتیجه باید این عنصر را به شکل کود مبتنی بر نیترات به خاک اضافه کنیم. استفاده از نیتروژن به شکل نیترات، یک منبع تغذیه فوری برای گیاهان است. چراکه، نیترات (NO3) به راحتی و به سرعت توسط گیاهان جذب می شود. این ماده در خاک تحرک بالایی دارد و خیلی سریع به ریشه گیاه می رسد. 

 

کود کشاورزی شامل هر ماده آلی یا معدنی، ارگانیک یا شیمیایی است که بتواند شرایط رشد مطلوب گیاه را تأمین کند. حاصلخیزی خاک در واقع شاخص کیفیت خاک است که آن را قادر می سازد تا ترکیبات را در مقادیر کافی و تعادل مناسب برای رشد گیاهان در زمانی که عوامل دیگر (مانند نور، رطوبت، دما و ساختار خاک) مساعد هستند، فراهم کند. در مواردی که حاصلخیزی خاک مناسب نیست، مواد طبیعی یا  سنتز شده برای تامین مواد غذایی مورد نیاز گیاه به خاک اضافه می‌شوند تا حاصلخیزی طبیعی خاک را افزایش دهند و جایگزین عناصر شیمیایی گرفته شده از خاک توسط محصولات قبلی ‌شوند، این مواد اصطلاحا کود کشاورزی نامیده می شوند. 

گیاهان به حداقل 16 عنصر نیاز دارند که مهمترین آن‌ها کربن، هیدروژن، اکسیژن، نیتروژن، فسفر، گوگرد، پتاسیم، کلسیم و منیزیم است. گیاهان کربن را از جو و هیدروژن و اکسیژن را از آب بدست می آورند. سایر مواد مغذی  نیز از خاک گرفته می شود. گیاهان حاوی عناصرسدیم، ید، کبالت، سیلیکون و آلومینیوم هم هستند، اما ظاهراً این عناصر برای رشد گیاه ضروری نمی‌باشند. لازم به ذکر است هنگامی که ذخایر موجود یک ماده مغذی در گیاه کاهش می‌یابد، فقدان آن به یک عامل محدود کننده در رشد تبدیل می شود. البته باید توجه داشت مقادیر بیش از حد برخی از مواد مغذی نیز ممکن است باعث ایجاد سمیت و  کاهش عملکرد درگیاه شود.

 

کود هیومیک اسید سبب تحریک رشد و تکثیر میکروارگانیسم‌ها (موجودات زنده) خاک می‌شود. لذا با افزایش تعداد و رشد و فعالیت میکروارگانیسم‌های مفید، تجزیه موادآلی افزایش یافته وعناصر مغذی مورد نیازگیاه در خاک آزاد شده و گیاه می‌تواند از این عناصر استفاده کند. هیومیک اسید، به طور طبیعی، بخشی از چرخه طبیعت و جانداران موجود در خاک است و در چرخه آبی اقیانوس ها و رودخانه ها نیز یافت می شود. اسیدهای هیومیک جزء اصلی قابل استخراج مواد هیومیک خاک هستند  و ممکن است برای قرن ها در خاک دست نخورده باقی بماند. هیومیک اسید، زیر شاخه مواد هیومیک محسوب می شود؛ سایر ترکیبات آلی این گروه عبارتند از: هیومین و فولویک اسید. 

مواد هیومیک ترکیبات آلی طبیعی پیچیده‌ای هستند که در خاک از بقایای گیاهی، با فرآیند هوم‌سازی تشکیل می‌شوند. مواد هوموسی مجموعه پیچیده ای از مواد بی شکل قهوه ای تا تیره رنگ هستند که در طی تجزیه بقایای گیاهی و حیوانی توسط میکروارگانیسم ها، در شرایط هوازی و بی هوازی، در خاک، کمپوست، باتلاق ذغال سنگ نارس و حوضه های آبی منشأ می گیرند. بین ماده آلی خاک و هوموس تفاوت وجود دارد در واقع هوموس یک اصطلاح کلی است که گروهی از مواد هومیک مجزا اما متمایز را توصیف می کند درحالیکه ماده آلی خاک موادی هستند که با سرعت های مختلف در زمین تجزیه می شوند.

  • اسید فولویک: یک ماده هیومیکی  قهوه ای مایل به زرد تا زرد رنگ زرد که در هر شرایط pH در آب محلول است و وزن مولکولی کمی نسبت به هیومیک اسید دارد
  • هومین: یک ماده هیومیک سیاه رنگ که در هیچ pH ای از آب محلول نیست، وزن مولکولی بالایی دارد و هرگز در محصولات اسید هیومیک مایع استخراج شده از پایه، یافت نمی شود. هومین ها سیاه رنگ هستند.

اسیدهای هیومیک به عنوان واسطه ای برای انتقال مواد مغذی از خاک به گیاه بسیار مهم هستند زیرا می توانند مواد مغذی را نگه دارند و از شسته شدن آنها جلوگیری کنند. اسیدهای هیومیک به ریشه گیاه متصل می شوند. وقتی به ریشه می رسند، آب و مواد مغذی مورد نیاز گیاه را به همراه می آورند

 

 

جلبک دریایی یک گیاه دریایی است که در اقیانوسها، رودخانه‌ها، دریاچهها و دیگر آب‌ها رشد می‌کند و اگر در حجم زیاد، برداشت شود به سرعت، مجددا رشد خواهد کرد، بنابراین جلبک‌ها از نظر زیست محیطی، پایدار هستند و تأثیر مثبتی بر چرخه CO2 در اکوسیستم می‌گذارند. کود حاصل از جلبک دریایی نوعی کود ارگانیک است که در گونه‌هایی مانند Ascophyllum nodosum و Fucus vesiculosus یافت می‌شود. غلظت‌‍‌های بالایی از مواد معدنی و هورمون‌های گیاهی در جلبک‌های دریایی یافت شده است لذا  می‌توانند به عنوان یک کود زیستی، جایگزین پایداری برای کودهای شیمیایی تبدیل شوند.

با توجه به ارگانیک بودن این کود می‌توان آن را به‌ عنوان یک نوع کود ارگانیک معرفی کرد، پس برای افزایش حاصلخیزی خاک و کمک به رشد گیاهان بسیار موثراست. کود جلبک دریایی به شکل پودری یا مایع مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته کودهای مایع جلبک دریایی محبوب تر هستند و در بیشتر موارد کودهای مایع در مقایسه با جامد نتایج سریع‌تری ارائه می‌دهند، به این دلیل است که کودهای جامد ابتدا باید تجزیه شده و به حالت محلول درآیند تا گیاهان بتوانند آنها را جذب کنند، در حالی که کودهای مایع به راحتی قابل مصرف هستند. کود پودری و کود مایع جلبک دریایی هر دو در مقادیر مناسب و در زمان معین، مورد نیاز همه گیاهان هستند. این نوع کود ارگانیک برای رشد گیاه مزایای ارزشمندی را فرآهم می‌آورد.